Historia Tychów
Siedziba władz miejskich |
Pierwsza wzmianka o
Tychach pochodzi z 1467r została wymieniona w
protokolarzu pszczyńskim zanotowano w nim po łacinie
"in Tichi". Na dawnych pieczęciach Tychy
znaczyły się herbem przedstawiającym róg myśliwski. Osada położona w samym środku Puszczy Pszczyńskiej stanowiła dogodne miejsce do zarządzania lasami i organizowania polowań. |
![]() |
Od 1548r. Ziemią Pszczyńską władali potomkowie
starośląskiej szlachty - Promnicowie. Za rządów Stanisława
Promnica (dworzanina Zygmunta Augusta) zapoczątkowany został
rozwój gospodarczy Ziemi Pszczyńskiej.
Od XVII wieku Tychy były jedną z najzamożniejszych wsi Ziemi
Pszczyńskiej.
Od 1629 roku funkcjonował tu browar książęcy, uprawiano
chmiel i jęczmień, w licznych stawach hodowano ryby, rozwijało
się rzemiosło i przemysł (1640r - powstanie huty tzw. kuźni
jaroszewickiej).
We wzniesionym przez Promniców w połowie XVII wieku pałacu
utworzono samodzielny urząd leśny, któremu podlegało 5
nadleśnictw i kilkadziesiąt leśniczówek.
W 1870 roku została wybudowana pierwsza linia kolejowa
łącząca Tychy z Katowicami i Szopienicami przez Murcki oraz z
Dziedzicami.
W 1887 roku powstała Fabryka Celulozy Sulfitowej a następnie w
1898 roku został otwarty drugi tyski browar (Browar
Obywatelski).
W 1922 roku na mocy traktatu wersalskiego Ziemia
Pszczyńska wróciła do Polski. Tychy zaczęły rozwijać się i
nabierać cech osady miejskiej. W okresie międzywojennym liczba
ludności Tychów wzrosła do 11 tysięcy.
Gmina rozwijała swą infrastrukturę, powstał wówczas m.in.
szpital (w latach 1928-30 gruntownie przebudowany), sierociniec,
szkoły, poczta, liczne sklepy, gospody i restauracje oraz
urządzenia sportowe z basenem i kręgielnią.
Konsekwencją tego rozwoju było podjęcie 20 listopada 1933 roku
przez Śląską Radę Wojewódzką uchwały o przyznaniu osadzie
praw gminy miejskiej. Decyzja weszła w życie 1 stycznia 1934
roku.
Działania wojenne w 1939r. nie spowodowały zniszczeń
na terenie Tychów, gdyż główne walki w tym regionie
prowadzone były na odcinku Mikołów - Wyry. Włączenie
Górnego Śląska do Rzeszy Niemieckiej doprowadziło do
reorganizacji administracji. Tychy jako miasto włączone
zostały do powiatu pszczyńskiego i w ramach Rejencji
Katowickiej weszły w skład Prowincji Śląskiej, a po jej
podziale w 1940 roku Prowincji Górnośląskiej.
Tychy zostały wyzwolone 28 stycznia 1945 roku. Zacięte walki,
które miały miejsce w nocy z 27 na 28 stycznia prowadzone były
w bezpośrednim sąsiedztwie miasta oraz na jego obszarze. Na
terenie miasta zostało zniszczonych 26 zabudowań oraz wieża
wodociągowa. Działania Gminy i jej mieszkańców w latach 1945
- 1950 koncentrowały się głównie na usuwaniu skutków wojny
oraz na odbudowie gospodarczej.
Ziemia tyska była zawsze silnym ośrodkiem polskości, a
ludność zamieszkała tutaj wielokrotnie manifestowała swój
gorący patriotyzm i umiłowanie Macierzy, zdecydowanie
przeciwstawiając się germańskiej przemocy poprzez m.in.
kultywowanie polskich tradycji, aktywny udział w powstaniach
śląskich oraz walce zbrojnej w okresie II wojny światowej.
Przyjęta przez Prezydium Rządu w dniu 4 października
1950 roku uchwała w sprawie rozbudowy miasta Tychy zainicjowała
funkcjonalno - przestrzenny rozwój ówczesnego 13 - tysięcznego
miasteczka do nowoczesnego organizmu miejskiego jakim są Tychy
obecnie.
Rozpoczęta w latach pięćdziesiątych rozbudowa Tychów
stanowiła realizację planu budowy zaplecza mieszkaniowego dla
Górnośląskiego Okręgu Przemysłowego. Tychy miały stać się
pierwszym i największym miastem w systemie satelitów
aglomeracji górnośląskiej, odciążając nasycony uciążliwym
przemysłem GOP.
W roku 1973 do Tychów zostały przyłączone Cielmice,
Urbanowice, Jaroszowice i część Bierunia Starego. W
następnych latach miasto zostało powiększone o pozostałą
część Bierunia oraz Lędziny, Imielin, Chełm Śląski, Wyry i
Gostyń. W 1977 roku dołączono Bojszowy, Jedlinę,
Świerszczyniec, Międzyrzecze oraz część Kobióra a odjęto
Imielin, Chełm Śląski i część Kopciowic. Powierzchnia
Tychów wynosiła wtedy 271 km2.
Następnie w 1991 r powierzchnia ta została drastycznie
zmniejszona do 87,72 km2.
1629 - powstanie Browaru Książęcego
1640 - powstanie huty (tzw. kuźnia jaroszewicka)
1750 - powstanie Cegielni Książęcej
1870 - modernizacja Cegielni Książęcej (wprowadzenie napędu
parowego)
1870 - wybudowanie pierwszej linii kolejowe łączącej Tychy z
Katowicami i Szopienicami przez Murcki oraz z Dziedzicami
1883 - wybudowanie prywatnej książęcej bocznicy kolejowej
łączącej browar ze stacją kolejową
1887 - powstanie Fabryki Celulozy Sulfitowej (Tychy - Czułów)
1894 - powstanie Ochotniczej Straży Pożarnej
1898 - powstanie Browaru Obywatelskiego
1908 - doprowadzenie do miasta energii elektrycznej
1939 - powstanie spółki Książęce Browary S.A.
1953 - powstanie Przedsiębiorstwa Ciężkiego Sprzętu
Budowlanego Budownictwa Węglowego
1957 - powstanie Przedsiębiorstwa Przemysłu Chłodniczego
(pierwszy w Polsce zakład przemysłu chłodniczego)
1958 - powstanie Spółdzielni Pracy "Tyszanka"
1958 - podjęcie decyzji o budowie Elektrociepłowni Tychy
1959 - powstanie Zajezdni autobusowej PKM Tychy
1960 - powstanie Ciepłowni
1964 - powstanie Zakładu Elektroniki Górniczej
1966 - powstanie Przedsiębiorstwa Sprzętowo - Transportowego
Budownictwa Elektrowni i Przemysłu "TRANSPRZET"
1968 - powstanie Kombinatu Ogrodniczego
1969 - powstanie Okręgowego Przedsiębiorstwa Przemysłu
Zbożowo - Młynarskiego
1970 - powstanie Śląskich Zakładów Mechanizacji Budownictwa
ZREMB
1970 - powstanie Rolniczej Spółdzielni Produkcyjnej
"SAD"
1971 - powstanie Zakładu Produkcji Elementów Budowlanych
1971 - powstanie Przedsiębiorstwa Dostaw Materiałów
Odlewniczych
1971 - powstanie Przedsiębiorstwa Robót Inżynieryjnych
1972 - powstanie Spółdzielni Inwalidów
"TERMOPLASTYKA"
1973 - powstanie Zakładu Wytwórczego Serów Topionych
1973 - powstanie Fabryki Samochodów Małolitrażowych
1975 - połączenie tyskich i zabrzańskich browarów w jedno
przedsiębiorstwo - Górnośląskie Zakłady Piwowarskie z
siedzibą w Zabrzu
1981 - 1 stycznia tyskie browary ponownie sie usamodzielniają
1990 - 1 lipca powstaje spółka Browint której udziałowcami sa
Tyskie Zakłady Piwowarskie i Bank Śląski w Katowicach
1991 - 1 października PKM Tychy wyodrębnia się z
Wojewódzkiego Przedsiębiorstwa Komunikacyjnego
1992 - powstanie Spółki FIAT AUTO POLAND
1992 - 13 lipca powstaje Spółka Browary Tyskie Górny Śląsk
S.A
1996 - powstanie Kompanii Piwnej, która wykupiła 52 % akcji
Browarów Tyskich Górny Śląsk SA
1996 - 1 stycznia PKM Tychy zostaje przekształcone w spółkę
PKM Sp. z o.o. w Tychach
1998 - otwarcie nowej rozlewni i Centrum Obsługi Klienta
Browarów Tyskich
1998 - otwarcie drukarni AGORY wydawcy Gazety Wyborczej
1998 - powstanie fabryki ISUZU
1998 - likwidacja Browaru Obywatelskiego
1999 - z połączenia Lech Browary Wielkopolski SA oraz Browarów
Tyskich Górny Śląsk SA powstaje Kompania Piwowarska SA